Advieswijzer Estate planning 2022

Een veelgebruikte en relatief eenvoudige manier om een kind financieel te ondersteunen, is het schenken van geld. Dit kan op diverse manieren. Door handig gebruik te maken van vrijstellingen en fiscaal vriendelijke schenkingsvormen, kun je het rendement van je schenking verhogen. Niet alleen op het moment van schenking zelf, maar ook later. Schenken is een voordelige manier om het opgebouwde vermogen aan de volgende generatie over te dragen. Het financiële steuntje voor nu is misschien tegelijkertijd een gelegenheid om na te denken over je nalatenschapsplanning.

Afhankelijk van de omvang van je vermogen en de vrijstellingen, bedraagt de erfbelasting voor je kind al snel tussen de 10 en 20% en voor het kleinkind zelfs tussen de 18 en 36%. Regel het tijdig en goed en bespaar erfbelasting in het voordeel van uw erfgenamen!

Let op Voor mensen met vermogen geldt een hogere eigen bijdrage voor zorg via de AWBZ. In 2022 wordt bij alleenstaanden 4% van uw box 3-vermogen boven het heffingsvrij vermogen van € 30.846 als extra inkomen voor de berekening van de eigen bijdrage meegeteld. Voor partners geldt het dubbele, € 61.692. De peildatum hiervoor is 1 januari 2020.

Als ouder kun je je kind jaarlijks een bedrag schenken zonder dat daar belasting over betaald moet worden. Voor 2022 is dit bedrag € 5.677. Schenk je aan een kind dat tussen de 18 en 40 jaar oud is (of van wie de partner jonger is dan 40 jaar), dan kan deze vrijstelling eenmalig worden verhoogd naar € 27.231. Voor schenkingen ten behoeve van een kostbare studie of opleiding kan de vrijstelling zelfs eenmalig worden verhoogd naar € 56.724. Betreft het een schenking voor de eigen woning, dan bedraagt de schenkingsvrijstelling € 106.671. In dat geval moet je kind de schenking gebruiken voor:

• de aankoop van een eigen woning;
• de verbetering of het onderhoud van de eigen woning;
• het afkopen van de erfpachtcanon bij zijn eigen woning met erfpacht;
• het aflossen van zijn eigenwoningschuld of de restschuld die is ontstaan door verkoop van zijn woning.

TIP Het is ook mogelijk om de schenking van € 106.671 voor de eigen woning te spreiden over drie achtereenvolgende jaren. Van dit bedrag mag je kind € 27.231 vrij besteden. Het restant moet binnen drie jaar na de eerste schenking worden besteed aan de eigen woning.

!! Let op !! De schenkingsvrijstelling eigen woning (jubelton) wordt per 1 januari 2023 verlaagd tot € 27.231. De vrijstelling zal per 1 januari 2024 helemaal worden afgeschaft.

Let op Wil je je kind € 106.671 schenken voor de eigen woning, laat je dan vooraf goed informeren. Er gelden namelijk wel wat voorwaarden waar zowel jij als jouw kind zich aan moet houden. Het bedrag van de schenking moet bijvoorbeeld daadwerkelijk zijn betaald en je moet dit schriftelijk kunnen aantonen. Schenking onder schuldigerkenning is hier dus niet mogelijk.

Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om meer dan het vrijgestelde bedrag te schenken. Over het meerdere is je kind dan wel schenkbelasting (10 tot 20%) verschuldigd.

Je wil schenken, maar je wil of kunt nog niet het gehele bedrag in contanten aan je kind geven. Dan heb je de mogelijkheid tot een notariële schuldigerkenning uit vrijgevigheid, ook wel bekend als papieren schenking. Je erkent een bedrag schuldig te zijn aan je kind dat pas opeisbaar is na je overlijden.

Voordeel is dat je blijft beschikken over het (geschonken) vermogen en liquiditeiten en toch handig gebruikmaakt van de vrijstellingen in de schenkbelasting. Tegelijkertijd ben je vrij om tussentijds op de schuld af te lossen en daarmee je kind geld te verstrekken. Om met deze schenking ook erfbelasting te besparen, moet je je kind wel jaarlijks daadwerkelijk 6% rente betalen. Via rente en aflossing ontvangt je kind dan financiële ondersteuning.

Let op De schenking op papier moet zowel door de schenker als de ontvanger in box 3 worden opgegeven in de aangifte inkomstenbelasting. De Hoge Raad heeft eind december 2021 beslist dat in box 3 het werkelijke rendement belast moet worden in plaats van een fictief rendement, zoals dit wettelijk is bepaald. De uitwerking van het arrest volgt naar verwachting halverwege dit jaar.

Het kan gebeuren dat een schenking via het huwelijksgoederenregime of een samenlevingscontract onbedoeld bij de schoonfamilie van je (klein)kind terechtkomt. Dit kun je voorkomen door bij de schenking een uitsluitingsclausule op te nemen zodat de schenking eigendom blijft van jouw (klein)kind. Door het schenken van vermogen aan je kind, kan het op enig moment ook gebeuren dat jouw financiële draagkracht onder druk komt te staan. Wil je schenken zonder financieel afhankelijk te worden van je kind, dan kun je ook schenken onder de voorwaarde dat de schenking door jou herroepen kan worden.

Let op Is je kind getrouwd na 1 januari 2018, dan valt jouw schenking niet meer in de huwelijksgemeenschap. Je kind kan samen met zijn of haar partner in de huwelijkse voorwaarden echter bepalen dat schenkingen wel tot de gemeenschap behoren. In die situatie is de uitsluitingsclausule desgewenst nog relevant.

Wil je jouw bedrijf geheel of gedeeltelijk overdragen aan je kind? Met de bedrijfsopvolgingsfaciliteit (BOF) in de Successiewet kun je het ondernemingsvermogen of je aanmerkelijkbelangaandelen fiscaal vriendelijk op de kinderen overdragen. De BOF geldt alleen voor actieve ondernemingen.

Beleggingsactiviteiten vallen nagenoeg geheel buiten de regeling. De BOF voorziet in een voorwaardelijke vrijstelling van 100% van de waarde, voor zover de waarde van de onderneming niet meer bedraagt dan € 1.134.403 (2022). Voor het meerdere is de vermindering 83%. Voor de dan nog verschuldigde schenkbelasting kan tien jaar lang rentedragend uitstel van betaling worden verleend. De regeling kent onder meer voorwaarden ten aanzien van de bezitsperiode voor jou als schenker en voor de voortzetting van het bedrijf door de verkrijger.

Tip Laat je bij bedrijfsoverdracht altijd goed adviseren!

Je kunt je kinderen natuurlijk ook geld lenen. Het is niet altijd eenvoudig, ook niet voor je kinderen, om een financiering bij een bank te krijgen. Bij een lage rente op een spaardeposito kan een familielening dan algauw een aantrekkelijke optie zijn. Maak wel zakelijke afspraken en leg de voorwaarden, zoals rente, duur, aflossing, aanwending van de geldsom, opeisbaarheid, opzeggingsgronden en eventuele zekerheden, goed vast. Dit zorgt voor financiële en juridische duidelijkheid voor jou en je kind en voorkomt veelal onnodige fiscale narigheid.

Let op De Hoge Raad heeft eind december 2021 beslist dat in box 3 het werkelijke rendement van je vermogen belast moet worden in plaats van een fictief rendement, zoals dit wettelijk is bepaald. De uitwerking van het arrest volgt naar verwachting halverwege dit jaar. Houd hier rekening mee bij een familielening.

Via een notariële of onderhandse akte kun je je kind geld lenen voor de aanschaf, verbouwing of onderhoud van een eigen woning. Over de lening ontvang je van je kind rente. Voor jou behoort de (zakelijke) lening tot het box 3-vermogen. Tot nu toe werd niet de werkelijk ontvangen rente belast in box 3, maar een fictief percentage. De Hoge Raad heeft eind december 2021 echter beslist dat in box 3 het werkelijke rendement van je vermogen belast moet worden in plaats van een fictief rendement. De uitwerking van het arrest volgt naar verwachting halverwege dit jaar. Voor je kind is de betaalde rente aftrekbaar als eigenwoningrente.

Let op Sinds 1 januari 2013 gelden ook voor de eigenwoningleningen binnen de familie de nieuwe regels rondom hypotheekrenteaftrek. Dat wil zeggen dat de lening dus binnen dertig jaar volledig en minimaal annuïtair moet zijn afgelost. Om de renteaftrek bij een onderhandse lening veilig te stellen, moet je kind de Belastingdienst informeren over de eigenwoninglening. Daarvoor moeten de gegevens van de lening jaarlijks worden doorgegeven in de aangifte. Dat geldt zowel voor een nieuwe lening als voor het doorgeven van een wijziging van een bestaande eigenwoninglening.

Let op Het is verstandig om voor de lening een zekerheidsrecht te bedingen. Niet alleen voor de terugbetaling, maar ook om het zakelijke karakter fiscaal te onderbouwen. Voor het vastleggen van een hypotheek moet je bij de notaris zijn.

Je kunt je kind extra financieel steunen door bijvoorbeeld de eigenwoninglening aan te vullen met een ‘kasrondje’. In hetzelfde jaar dat het kind de rente aan jou betaalt, schenk jij een bedrag binnen de jaarlijkse schenkingsvrijstelling (2022: € 5.677). Je kind profiteert bij een eigenwoninglening van de fiscale renteaftrek en van de vrijgestelde schenking, terwijl jij (een deel van) de rente weer belastingvrij kunt teruggeven. De schenking en rentebetaling moeten overigens los van elkaar staan en niet met elkaar worden verrekend. Anders valt het fiscale voordeel weg.

Indien je kind bij een bank niet op eigen kracht een (extra) lening kan krijgen, kun je als ouder borg staan. Dit kan voor de gehele lening, maar ook voor een deel. Hiermee bied je de bank extra zekerheid. Met een borgstelling voor een hypothecaire geldlening behoudt het kind recht op hypotheekrenteaftrek.