Belastingdienst en cryptovaluta: hoe ga je ermee om?
Er is nog steeds veel onduidelijkheid over hoe Bitcoin past binnen ons huidige belastingsysteem. Onlangs heeft de Rechtbank van Den Haag een uitspraak gedaan die wat meer licht in de duisternis geeft.
Een tijd geleden heb ik een stuk geschreven over Bitcoin en de fiscus: horen jouw bitcoins thuis in box 1 (inkomen uit werk en woning) of in box 3 (inkomen uit sparen en beleggen)? Dat maakt namelijk nogal een verschil in het belastingtarief dat gehanteerd wordt. Een onlangs genomen besluit op een Wob-verzoek* over dit onderwerp in combinatie met de uitspraak van de Rechtbank lijkt meer duidelijkheid te geven over hoe om te gaan met digitale munten in ons belastingsysteem.
Het verdienmodel van een miner
De Rechtbank in Den Haag heeft in haar uitspraak aftrek van omzetbelasting verleend aan een ‘miner’. Wat is een miner en hoe ziet het verdienmodel van een miner eruit?
Een miner is een persoon die met zijn computer bitcointransacties goedkeurd. Bitcointransacties worden namelijk pas voltooid bij een minimaal aantal goedkeuringen van verschillende miners. Als miner krijg je hiervoor een transactievergoeding. Naast deze transactievergoeding, maakt een miner kans op een beloning als hij als eerste een nieuw blok in het systeem vindt. Een jaar of tien geleden kon je dit met een huis-tuin-en-keuken-computer, maar tegenwoordig heb je daar meer rekenkracht voor nodig. Er zijn dan ook miners die hun krachten bundelen in mining pools en de eventuele beloning onderling verdelen.
Het standpunt van de Belastingdienst
De fiscus neemt het standpunt in dat een miner met het vinden van een nieuw blok geen voor de omzetbelasting belastbare prestatie verricht. Immers, er is geen opdrachtgever, geen verbruiker, de vergoeding is onafhankelijk van de hoogte van de inspanningen van de miner en vrijwel volledig op het toeval gebaseerd.
Het is mijns inziens discutabel of deze manier van denken aansluit bij de ontwikkeling naar een digitale economie. Met computers wordt de rol van de mens meer en meer overgenomen. Je zou kunnen stellen dat het computersysteem dan als opdrachtgever fungeert. Daarnaast is het mijns inziens discutabel of de vergoeding die een miner krijgt onafhankelijk is van de hoogte van zijn inspanningen. Door bundeling van computerkracht in mining pools is het namelijk aannemelijker dat een nieuw blok als eerste wordt gevonden en als gevolg daarvan een beloning wordt behaald. Samenwerking vergroot de kans op succes.
Belastingdienst en digitale munten
Eén ding is zeker, de Belastingdienst heeft digitale munten in het vizier. Er wordt gewerkt aan een nieuwe EU-richtlijn die handelsplatformen in digitale munten verplicht om de waarde van de digitale portefeuilles van hun klanten door te geven aan de fiscus. Als deze richtlijn wordt aangenomen is het slechts een kwestie van tijd voordat het in Nederland wordt omgezet in wetgeving. Dan is de waarde van jouw bitcoins, net als spaartegoeden en beleggingen, zichtbaar op de vooraf ingevulde aangifte.
Aangifte inkomstenbelasting
Ook al zijn digitale munten nu nog niet terug te vinden in de vooraf ingevulde aangifte, je bent wel al verplicht om deze aan te geven in box 3. Veel mensen kiezen ervoor om hun digitale munten niet op te geven (en er dus geen vermogensbelasting over af te dragen), omdat het bezit van digitale munten op dit moment nog niet traceerbaar is.
Mijn advies is echter om jouw bitcoins, ethereum of andere digitale munten wél aan te geven in de aangifte inkomstenbelasting. Zelfs als je dit in het verleden nog niet hebt gedaan. Tot 2020 gold de inkeerregeling, waarmee niet aangegeven vermogen alsnog kon worden aangegeven. Tegenwoordig wordt in de vorm van een vaststellingsovereenkomst meestal een ‘deal’ gesloten met de fiscus.
Naar alle waarschijnlijkheid zal de fiscus bij een vrijwillige verbetering van de aangifte inkomstenbelasting aanvullende informatie over de transacties opvragen. Daarbij is van belang dat je de herkomst van jouw bitcoins kunt aantonen: je zult dus een reconstructie moeten maken waaruit blijkt waar het geld vandaan komt. Wanneer de herkomst niet volledig kan worden aangetoond, loop je het risico dat het als inkomen uit werk en woning (box 1) wordt belast in plaats van als inkomen uit sparen en beleggen (box 3), met een hoger belastingtarief tot gevolg.
Een andere reden om nu jouw digitale munten aan te geven: het staat vast dat de Belastingdienst over niet al te lange tijd zelf inzicht heeft in de waarde van jouw digitale portefeuille. Ook dan gaan zij terugkijken: hoe lang heb je ze al in bezit en hoe kom je eraan? De Belastingdienst kan tot 5 jaar terug in de tijd. Niet alleen voor de vaststelling van vermogen is dit relevant, maar ook of je in die periode wellicht uitkeringen of toeslagen hebt ontvangen waar je geen recht op had.
Houd je transacties zorgvuldig bij
Mijn advies is om de transactiegeschiedenis van stortingen en opnamen in digitale munten zorgvuldig bij te houden. Bij de meeste handelsplatformen kun je een overzicht van de door jou verrichte transacties opvragen. Bewaar deze goed.
De snelle wereld van cryptovaluta
De wereld van Bitcoin en andere digitale munten is, net als de waarde ervan, altijd in beweging en kent veel gezichten. Zelfs bij de ontwikkelingen in Oekraïne heeft Bitcoin op verschillende manieren een rol gespeeld. Zo ontving de Oekraïense regering tientallen miljoenen aan donaties in bitcoins, maar tegelijkertijd zijn er zorgen dat Rusland de economische sancties kan omzeilen door bitcoins te gebruiken. Ook deze munt kent dus twee kanten.
Dat digitale munten een steeds grotere invloed krijgen in de wereld is wel duidelijk. Hoe het exact geïntegreerd moet worden in ons huidige systeem, weet nog niemand. Maar interessant is het zeker. Ben jij op zoek naar advies over hoe om te gaan met digitale munten in jouw organisatie? Neem gerust contact met me op, ik adviseer je graag over de mogelijkheden.
Dennis Jansen, junior fiscalist
t 06 8280 5246
e d.jansen@stolwijkkelderman.nl
*Een Wob-verzoek (Wet Openbaarheid van Bestuur) kan door iedereen ingediend worden bij het ministerie. Je vraagt hiermee hoe je met een bepaalde situatie om moet gaan, bijvoorbeeld als je als ondernemer wil weten hoe je jouw bitcoins moet waarderen. Je stelt jouw vragen dan in een Wob-verzoek aan het ministerie en zij geven daar hun visie op. Deze wordt ook openbaar gemaakt ter inzage voor alle inwoners van Nederland.