Optimale leertrajecten? Denk ook aan leervoorkeuren
Je richt een leer- en ontwikkeltraject in voor een medewerker, maar ziet na een tijdje nog weinig effect. Heb je er wel eens bij stilgestaan dat dit zou kunnen komen doordat de manier waarop iemand graag leert anders is dan hoe je het leerproces nu hebt georganiseerd? Kort wat over die verschillende leervoorkeuren en een aantal tips.
Door Maxime Profijt, Arbeids- en Organisatiepsycholoog
Zoveel mensen, zoveel wensen, ook qua leervoorkeuren. Weet wat iemands voorkeur is en je kunt hem nog effectiever helpen leren en ontwikkelen. Een leestip hiervoor is het boek ‘Liefde voor Leren’ van Manon Ruijters, Hoogleraar leren, ontwikkelen en gedragsverandering aan de VU.
De context waarin je graag leert
In haar boek onderscheidt Ruijters verschillende leervoorkeuren. Haar theorie benadrukt dat effectieve leerervaringen ontstaan wanneer je de juiste match maakt tussen iemands leervoorkeur en de manier waarop je diens leerproces organiseert. Het gaat dus niet zozeer over de persoon, maar over de context waarin hij graag leert.
De vijf leervoorkeuren
Ruijters signaleert vijf verschillende leervoorkeuren:
Hierbij leert een medewerker het liefst van real-life scenario’s. Hij gedijt goed onder druk en leert het beste door te observeren en te analyseren wat wel en niet werkt. Een ‘afkijker’ floreert in de dagelijkse hectiek en past geleerde lessen direct toe. Simulaties en oefensituaties werken voor hem niet motiverend; een ‘afkijker’ wil leren in echte situaties.
Steeds meer mensen voelen het nut en belang van sociaal leren. Een medewerker die hier de voorkeur aan geeft bloeit op door samen te sparren en ideeën uit te wisselen. Hij voedt zijn leerproces door interactie met anderen en hecht waarde aan onderling vertrouwen. Geef in zo een geval ruimte voor discussies, samenwerkingsprojecten en groepsleren.
Sommige medewerkers koesteren het traditionele leerproces, waarbij experts hun kennis overdragen. In zo een geval heeft iemand behoefte aan gestructureerde informatie en is hij vaak een fervent lezer. Voorzie een medewerker met deze leervoorkeur van goed gestructureerde, inhoudsrijke leermaterialen en faciliteer interacties met experts om de honger naar kennis te stillen.
Een ‘oefenaar’ gedijt het beste in een veilige omgeving waar fouten worden gezien als kansen om te groeien. Een medewerker met deze voorkeur heeft begeleiding en reflectietijd nodig om uitdagingen aan te gaan en te leren van zijn fouten. Integreer praktische oefeningen, rollenspellen en gaming om het leertraject te versterken.
Voor sommige medewerkers is leren een integraal onderdeel van het dagelijks leven. Een ‘ontdekker’ floreert wanneer hij zelf de controle heeft over zijn leerproces en nieuwe inzichten ontdekt door praktische ervaringen. Moedig hem aan om grenzen te verleggen, zelf oplossingen te vinden en creativiteit te omarmen.
Tips: zo creëer je effectieve leertrajecten
Interessant die verschillen tussen de leervoorkeuren, maar hoe kun je met deze kennis nu effectieve leertrajecten creëren? Waar moet je aan denken? Een aantal tips:
Geen one-size-fits-all aanpak. Identificeer de leervoorkeur van een medewerker en stem het leertraject af op zijn behoeften.
Integreer verschillende leervormen – van praktijkervaringen en groepsdiscussies tot lezingen en zelfstandig onderzoek. Zo bied je voor elk wat wils.
Zorg voor een veilige en ondersteunende omgeving waarin fouten welkome leerkansen zijn. Dit stimuleert zowel ‘oefenaars’ als ‘ontdekkers’.
Faciliteer interactie en samenwerking tussen medewerkers om sociale leerervaringen te bevorderen, vooral voor ‘participators’.
Creëer momenten voor reflectie en feedback. Deze zijn cruciaal voor ‘oefenaars’ en helpen iedereen om bewuster te leren.
Geef medewerkers de ruimte om hun eigen leerpaden te creëren, vooral voor degenen die ‘ontdekken’ als hun leervoorkeur hebben.
Begrijp dat leervoorkeuren kunnen evolueren. Blijf de leeromgeving aanpassen om aan veranderende behoeften te voldoen.
Zo doe je dat
De leer- en ontwikkeltrajecten in jouw organisatie afstemmen op verschillende leervoorkeuren is absoluut de moeite waard. Leren en ontwikkelen wordt hiermee een stuk effectiever en jouw medewerkers levert het meer tevredenheid op. Hulp nodig bij het opzetten van een nieuw traject? Een verdieping aanbrengen in je huidige beleid? Tips voor meer diversiteit in jouw aanbod? Mijn collega’s en ik helpen je graag.
Maxime Profijt
Arbeids- en Organisatiepsycholoog
Tel: +31 (0)316 740 129
E-mail: m.profijt@vitaconluteijn.nl