Verantwoording over een corona jaar
De jaarrekeningen over 2020 worden nu opgesteld. De pandemie is in 2020 uitgebroken en heeft effect op iedere organisatie, maar in welke mate verschilt sterk per organisatie. Het is daarom van belang om in de jaarrekening duidelijk te rapporteren wat de impact van de crisis is op je eigen organisatie. Maar hoe en waar moet je hier aandacht aan besteden?
Het NBA en het SRA hebben diverse publicaties en handreikingen uitgebracht waarin aandacht wordt besteed aan de wijze waarop de coronacrisis in de jaarrekening moet worden verwerkt. In dit artikel besteden we aandacht aan de belangrijkste aspecten, maar bij het opstellen van de jaarrekening over 2020 dient bij íedere post nagedacht te worden of er een corona-effect is.
1. Benoem altijd het effect
Uitgangspunt van de uitgebrachte publicaties is dat de lezer van de jaarrekening inzicht wil hebben in de effecten van de crisis voor de desbetreffende organisatie. Dit kan dus zowel positief, neutraal als negatief zijn. Belangrijk is om dit minimaal in het jaarverslag/de jaarrekening op te nemen, want als hier niets over is geschreven dan leidt dit tot vragen en achterdocht bij de lezer en vult deze het zelf waarschijnlijk negatief in.
2. Beoordeel de continuïteitsveronderstelling en licht dit toe
De coronacrisis heeft impact op elke organisatie. Voor sommige bedrijven pakt de crisis positief uit, maar veel organisaties worden geconfronteerd met beperkingen in de bedrijfsvoering of zelfs een algehele sluiting. Veel organisaties verkeren in onzekerheid over de korte en lange termijn effecten van de crisis, waardoor de vraag komt of de continuïteit van de organisatie gewaarborgd is.
Er zijn verschillende situaties denkbaar over deze continuïteitsveronderstelling. De meest voorkomende situatie is dat er onzekerheden zijn, maar dat het voortbestaan (zelfstandig of onder steun/voorwaarden van derden) mogelijk is. Deze situatie moet benoemd worden in de waarderingsgrondslagen van de jaarrekening evenals de (steun)maatregelen. De opbouw van deze continuïteitsparagraaf is als volgt:
- Benoemen oorzaak (corona)
- Benoemen effect op de onderneming
- Benoemen (steun)maatregelen
- Benoemen toekomstverwachting
- Benoemen continuïteitsveronderstelling
Wij hebben voorbeelden beschikbaar voor deze paragraaf, stem de inhoud ook af met je accountant. Is het voortbestaan van de onderneming redelijkerwijs op geen enkele manier meer mogelijk, dan dient de jaarrekening op liquidatiebasis te worden opgesteld, ga hierover in overleg met je accountant.
3. Geef extra toekomstgerichte informatie in het bestuursverslag
De jaarrekening is een meer formeel stuk, maar in het bestuursverslag is er meer ruimte om de situatie en effecten te beschrijven. Hierbij kun je ook de verwachtingen beter weergeven. Het bestuursverslag kan ook dienen als het visitekaartje van je organisatie. Meer daarover lees je hier.
4. Beoordeel gebeurtenissen na balansdatum en licht dit toe
In de jaarrekening over 2019 werd de coronacrisis nog alleen verwerkt als gebeurtenis na balansdatum. Zoals eerder opgemerkt heeft de crisis in 2020 effect op vele aspecten van de jaarrekening, maar voor de verlengde maatregelen naar 2021 geldt dat deze wel benoemd moeten worden onder de gebeurtenissen na balansdatum, op dit punt gelden dezelfde overwegingen als voorgaand jaar. Echter indien de situatie na balansdatum voor de organisatie gelijk is aan de situatie per balansdatum, is het niet meer verplicht deze in de jaarrekening specifiek toe te lichten. Bij een wijzigende situatie in 2021 zou deze wel toegelicht moeten worden.
5. Beoordeel de waardering van activa posten
In tijden van crisis is het minder vanzelfsprekend dat vorderingen of uitstaande leningen kunnen worden terugbetaald. Ook kan het zijn dat materiële vaste activa leeg staat of niet meer wordt gebruikt, waardoor deze minder waard is. Schenk daarom extra aandacht aan de waardering van deze posten en tref zo nodig een voorziening of voer een afwaardering door.
6. Beoordeel de ‘waardering’ van langdurige contracten
In lijn met het voorgaande punt kan het zijn dat langdurige contracten minder ‘waard’ over verlieslatend zijn. Beoordeel de ‘waardering’ en/of deze verlieslatend zijn en vorm eventueel een voorziening voor dubieuze vorderingen of verlieslatende contracten.
7. Licht de verwerkingswijze van de NOW-regeling toe
Over de verwerking van de NOW-regeling en overige subsidies die gericht zijn op corona, heeft de Raad van de Jaarverslaggeving aangegeven dat er twee mogelijkheden zijn:
- Rubricering negatief onder de loonkosten net als bijvoorbeeld ontvangen ziekengeldvergoeding.
- Rubricering als overige opbrengst dan wel overige bate.
Het is wel van belang om de gekozen verwerkingswijze toe te lichten in de grondslagen, evenals het bedrag in de toelichting op de balans en resultatenrekening. Eveneens dienen de ontvangen steunmaatregelen te worden toegewezen aan de periode waarop deze betrekking hebben en dienen nog te ontvangen of terug te betalen bedragen te worden toegelicht.
8. Reken tijdelijke verlagingen huurverlagingen toe aan de juiste periode
Als er sprake is van een tijdelijke huurverlaging (en leaseverplichtingen), dan moet deze toegerekend worden aan de periode waarop deze verlaging betrekking heeft.
9. Laat de coronareserve (vpb) vrijvallen
Een eventueel in de jaarrekening 2019 gevormde coronareserve moet vrijvallen in de jaarrekening 2020.
Mocht je naar aanleiding van bovenstaande stappen nog vragen hebben, neem dan contact op met je accountant. 2020 is een bijzonder jaar en de afwikkeling vraagt daarom extra aandacht.