Fleur Wolters en Joost Kelderman maken samen met Wouter Keus, Kelly van Oene en Anouk Boerman (zie de foto's elders op deze pagina) deel uit van een werkgroep die duurzaam ondernemerschap onder de aandacht brengt binnen SKN.
Met gezonde energie op weg naar duurzaam ondernemerschap
Ondernemerschap met oog voor mens, omgeving en milieu: in feite hebben we het er al tientallen jaren over, maar de echte transitie moet nog komen. Stolwijk Kennisnetwerk (SKN) onderzoekt welke rol is weggelegd voor accountants binnen dit proces. Want, zoals dat geldt voor elke organisatie: duurzaam ondernemerschap begint van binnenuit met interne bewustwording.
Nu we het toch hebben over interne bewustwording: het is op voorhand wel duidelijk dat er voor SKN werk aan de winkel is. Quick wins als afvalscheiding en nog verder terugdringen van het papiergebruik liggen voor het oprapen. Meer omvangrijke zaken, zoals een mobiliteitsplan en aanpassingen in de energievoorziening staan nog op de agenda. Gelukkig zijn dat niet de enige criteria voor duurzaam ondernemerschap. Joost Kelderman benadrukt dat SKN juist erg ver is als het gaat om de ‘menskant’ van het verhaal. “Sociaal gezien zijn we zeker op de goede weg met een – voor ons – logisch beleid. Zo is er een gelijke beloning voor mannen en vrouwen en is inclusie voor ons even vanzelfsprekend. Vanuit HR besteden wij veel zorg aan werkgeluk en houden wij het welzijn en de vitaliteit van medewerkers in het oog. Naar buiten toe steunen wij diverse maatschappelijke initiatieven zoals bijvoorbeeld de voedselbank.
“Duurzaam denken en werken kan en mag geen hype zijn. Wij voelen de verantwoordelijkheid om klanten en relaties bij dit thema te betrekken.”
Joost Kelderman
Sinds enkele jaren neemt accountant Joost Kelderman (Stolwijk Kelderman) voor SKN de positie in van duwer als het gaat om de groei van duurzaamheidsbewustzijn. Hij zocht intern de samenwerking met relatiebeheerder controle Fleur Wolters, MKB accountant Wouter Keus en junior assistent accountant Kelly van Oene. In het najaar van 2021 besloot assistent accountant controle Anouk Boerman de leden te komen versterken. Bij SKN hebben zij – als trekkers – de schone taak op zich genomen om ‘adviseren over duurzaamheid’ als thema onder de aandacht te brengen. Vooral eerst binnen en geleidelijk aan ook buiten.
Stapsgewijze aanpak
De grote vraag lijkt te zijn: hoe breng je een containerbegrip als duurzaam ondernemerschap terug naar iets dat voor iedere betrokkene logisch omkaderd en uitvoerbaar is? Kelly staat aan het begin van haar carrière en is vanuit haar studie aan de HAN betrokken geweest bij duurzaamheidsprojecten.’ Zij zegt “vooral stappen te willen zetten”.
Met die beeldspraak slaat ze volgens Joost de spijker op z’n kop. Hij ziet er ook het nut van in om bij collega’s een stapsgewijze aanpak te introduceren: “Creëren van een overzichtelijke structuur is onmisbaar als we duurzaam denken en werken intern gedragen willen krijgen. Onder accountants leeft advisering rondom duurzaamheid nog onvoldoende. Als we beginnen met iets kleins, dan hebben we een opening en kunnen we van daaruit iets waardevols opbouwen.”
Kelly van Oene 
Wouter Keus
Dashboard CO2 Footprint
Wouter stelt voor om voor SKN, eerst beknopt, de CO2 Footprint in kaart te brengen en inzichtelijk te maken: “Het lijkt mij mooi om dat ieder jaar te doen. Het energieverbruik per vestiging is inzichtelijk, zo ook het autogebruik en een aantal andere zaken. We kunnen per medewerker de CO2-uitstoot bepalen in relatie tot de omzet. Als je als organisatie bewust met duurzaamheid bezig bent, dan verwacht ik dat wij na verloop van tijd een lagere uitstoot per euro omzet kunnen laten zien. We kunnen hiervoor een realtime dashboard inrichten en steeds meer nuttige gegevens verzamelen. De uitkomsten kunnen we bijvoorbeeld in onze ontvangstruimtes op de schermen tonen, voor extra bewustzijn onder collega’s en bezoekers.”
Rapporteren
Fleur onderschrijft dat rapporteren een goed begin is: “Met de verworven inzichten kun je plannen maken, deze uitvoeren, tussentijds checken en een duurzaam beleid vastleggen.” Zij brengt dit al in de praktijk, door in haar accountantsverslagen een aantal punten op te nemen rondom klimaatimpact. Fleur: “Ik zie dat dit onderwerp bij collega’s ook steeds meer gaat leven. Daar komt bij dat de EU recent nieuwe regelgeving introduceerde: Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Dit houdt in dat grote bedrijven in Europa (met meer dan 250 medewerkers, 40 miljoen omzet of 20 miljoen totale activa) vanaf 2023 ook verplicht moeten gaan rapporteren over duurzaamheidsinformatie. Naast de financiële verslaglegging dus. ‘Accountants moeten hierover een mate van zekerheid gaan geven, omdat belanghebbenden niet-financiële informatie moeilijk kunnen controleren, zegt Anouk. Dit betekent dat veel bedrijven en accountants al snel aan de slag moeten om zich hierop voor te bereiden.”
Ook Wouter heeft de eerste stappen gezet, als het gaat om klantadvisering rondom duurzaamheid: “Ik laat het thema duurzaamheid in jaarrekeningen naar voren komen. Denk aan een korte rapportage met specifieke informatie die we met klanten kunnen delen en bespreken. Dat doen we nu als een extra service bij het opstellen van de jaarrekening. Afhankelijk van de klant brengen we wat aanvullende thema’s aan de orde. Als bron nemen we bijvoorbeeld de energienota’s. We kunnen daarmee natuurlijk bij lange na niet alles inzichtelijk maken, maar het is wél een begin. Samen met klanten die daarin interesse hebben, kunnen we uiteindelijk steeds meer van de CO2 footprint in kaart brengen.”
Rapporteren
Fleur onderschrijft dat rapporteren een goed begin is: “Met de inzichten die je verwerft kun je plannen maken, deze uitvoeren, tussentijds checken en een duurzaam beleid vastleggen.” Zij brengt dit ook al in de praktijk, door in haar accountantsverslagen een aantal punten op te nemen rondom klimaatimpact. Fleur: “Ik zie dat dit onderwerp bij collega’s ook steeds meer gaat leven. Daar komt bij dat de EU recent nieuwe regelgeving introduceerde: Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Dit houdt in dat grote bedrijven in Europa (met meer dan 250 medewerkers, 40 miljoen omzet of 20 miljoen totale activa) vanaf 2023 ook verplicht moeten gaan rapporteren over duurzaamheidsinformatie. Naast de financiële verslaglegging dus. ‘Accountants moeten hierover een mate van zekerheid gaan geven, omdat belanghebbenden niet-financiële informatie moeilijk kunnen controleren, zegt Anouk. Dit betekent dat veel bedrijven en accountants al snel aan de slag moeten om zich hierop voor te bereiden.”
Ook Wouter heeft de eerste stappen gezet, als het gaat om klantadvisering rondom duurzaamheid: “Ik laat het thema duurzaamheid in jaarrekeningen naar voren komen. Denk aan een korte rapportage met specifieke informatie die we met klanten kunnen delen en bespreken. Dat doen we nu als een extra service bij het opstellen van de jaarrekening. Afhankelijk van de klant brengen we wat aanvullende thema’s aan de orde. Als bron nemen we bijvoorbeeld de energienota’s. We kunnen daarmee natuurlijk bij lange na niet alles inzichtelijk maken, maar het is wél een begin. Samen met klanten die daarin interesse hebben, kunnen we uiteindelijk steeds meer van de CO2 footprint in kaart brengen.”
Integrated thinking & reporting
Groeien naar een werkwijze van integrated thinking & reporting (zie kader) is een belangrijk doel. Al weet het team dat het nog niet zover is, ze zien wél dat de eerste stappen zijn gezet. Interne bewustwording en een stapsgewijze verandering van denken en werken zal extern de interesse van klanten aanwakkeren. Joost: “We willen klanten en potentiële medewerkers aantrekken, die zien dat wij op een duurzame manier willen samenwerken. Kijk bijvoorbeeld naar Kelly en haar redenen om juist bij ons te komen werken. Als wij ons op die manier kunnen profileren, dan zijn we wat mij betreft op de goede weg.” Joost benadrukt: “Duurzaam denken en werken kan en mag geen hype zijn. Wij voelen de verantwoordelijkheid om klanten en relaties bij dit thema te betrekken.”
Wat is integrated Thinking & Reporting?
Integrated thinking staat voor een nieuwe denkwijze over de waardecreatie binnen een onderneming. Anouk legt uit wat het in grote lijnen betekent. ‘Het gaat over hoe je met je bedrijf kijkt naar financiële en niet-financiële waardecreatie op de korte, middellange en lange termijn. We kijken daarbij onder aan de streep dus naar profit, people en planet, in plaats van naar alleen de profit. (winst, red.) De focus ligt daarbij zowel op de impact op je bedrijf, als op de maatschappij.’
Bedrijven die integrated thinking toepassen, maken dit onderdeel van de bedrijfsstrategie en het businessmodel. Accountants krijgen een steeds belangrijkere rol in de groei van Integrated Thinking en kunnen hun klanten hiermee op weg helpen. Anouk: ‘Bijvoorbeeld door voor hen inzichtelijk te maken hoe zij hun duurzamere ondernemerschap kunnen aanpakken. En welke voordelen dit, ook voor de onderneming zelf, met zich meebrengt.’ Volgens Anouk draagt vooral dit laatste bij aan de groei van intrinsieke motivatie: ‘Als organisaties zelf ook baat hebben bij duurzamer ondernemen, dan vormt dit een grotere drijfveer, dan wanneer het om een externe verplichting gaat.’
Accountants passen Integrated thinking bij klanten toe vanuit hun ervaring met andere organisaties, maar ook aan de hand van de rapportagerichtlijnen. Anouk: ‘Dit geeft accountants de kans om ondernemers te inspireren en positief bij te dragen aan de groei van duurzaam ondernemerschap.’