Uitspraak van het Europees Hof van Justitie (22-2-2018) met gevolgen voor het fiscale eenheidsregime
Het Nederlandse fiscale eenheidsregime is op onderdelen in strijd met het Europese recht van vestiging. Dat heeft het Europees Hof van Justitie bepaald. De uitspraak kan gevolgen hebben voor bedrijven in Nederland. En budgettaire gevolgen voor de overheid. Het kabinet heeft daarom al op 25 oktober 2017 spoedreparatiemaatregelen aangekondigd om de gevolgen van deze uitspraak te beperken.
Uitspraak
In de twee zaken waarover het Hof oordeelde, ging het om deze kernvraag: kunnen belastingplichtigen, ondanks dat zij geen fiscale eenheid kunnen aangaan met hun buitenlandse dochters, wel in aanmerking komen voor de voordelen van afzonderlijke elementen van het fiscale-eenheidsregime, alsof wel een fiscale eenheid met die buitenlandse dochters is aangegaan? Het Hof heeft geoordeeld dat deze benadering inderdaad is toegestaan.
In één van de zaken ging het om de beperking van renteaftrek van leningen tussen verbonden vennootschappen. In de grensoverschrijdende situatie was die rente op basis van wettelijke bepalingen beperkt in de aftrek. Maar omdat in de situatie van een fiscale eenheid deze rente niet zichtbaar is en daardoor dus niet in aftrek beperkt zou zijn, werd strijd met het recht van vestiging aanwezig geacht. De aftrek is alsnog toegestaan, omdat een binnenlandse groepssituatie niet voordeliger behandeld mag worden dan een grensoverschrijdende groepssituatie.
Aangekondigde wetswijziging
De staatssecretaris heeft al gereageerd. De aangekondigde spoedmaatregelen zullen in het tweede kwartaal van 2018 in de vorm van een wetsvoorstel worden ingediend. Nadat de Tweede Kamer en de Eerste Kamer hiermee hebben ingestemd, zullen de maatregelen met terugwerkende kracht tot 25 oktober 2017 11:00 uur in werking treden.
Als gevolg daarvan geldt voor binnenlandse fiscale eenheden dat wordt gedaan alsof de fiscale eenheid niet bestaat ten aanzien van specifiek genoemde wettelijke bepalingen op het gebied van renteaftrekbeperking, enkele bepalingen uit de deelnemingsvrijstelling en de beperking van verliesverrekening bij wijziging van het uiteindelijk belang in een vennootschap.
Verder kondigt de staatssecretaris mogelijk nadere reparatiemaatregelen aan, alsmede een nieuwe concernregeling, die het huidige fiscale eenheidsregime en de consolidatiegedachte gaat vervangen.
Praktijk
Hoewel de aanleiding een internationale situatie betreft, kunnen de aangekondigde maatregelen ook effect hebben op puur binnenlandse situaties, ook voor bedrijven in het MKB-segment. Iedere fiscale eenheid moet bijvoorbeeld gaan beoordelen of ze zich in een situatie bevinden waarin de intercompany rente niet aftrekbaar is. Dit terwijl de leningen tot nu toe binnen de fiscale eenheid niet zichtbaar waren. De uitspraak kan derhalve leiden tot een hogere belastingdruk, alsmede tot administratieve verzwaringen. Door de terugwerkende kracht van de wetswijziging gaat dit ook al gelden voor de aangifte vennootschapsbelasting 2017. De fiscale gevolgen zullen per onderneming beoordeeld moeten worden.
Vooral de aankondiging dat het huidige fiscale eenheidsregime als geheel vervangen gaat worden heeft impact. De consolidatiegedachte, uniek voor de Nederlandse fiscale eenheid, zal mogelijk vervangen worden door een afzonderlijke fiscale beoordeling per onderdeel van de fiscale eenheid met een compensatiemogelijkheid aan het eind. Wij houden u op de hoogte van de verdere ontwikkelingen op dit gebied.
0314 – 74 11 76
06 – 25 09 21 20
s.hagenbeek@stolwijkkelderman.nl